Gianz, Giance, Guiance

Um apelido desses que soam sonoros de mais é Giance. Nom é frequente, a Cartografía dos Apelidos de Galicia do ILG apenas da 73 pessoas com este apelido na Galiza. Outra aparente variante, Guiance, é bastante máis comum, com 316 pessoas. Ambos estam na prática restritos ao ocidente do país.

Tinha eu a suspeita, desde hai já algum tempo, de que este apelido devia ter orige patronímico, derivando do nosso nome Jiao / Jiam (Juliam / Julião / Julián), do latim Iulianus. Pondo ambas evoluçons em paralelo:

Juliano > Juiãõ > Jiao / Jiam (oriente / ocidentes)
Julianici > *Juianez > *Jiãêz > Gianz

Lendo estes dias a ''Galicia en los siglos XIV y XV" de Garcia Oro descubro a existência dumha notável família compostelá, os Tudela, ou Todella, na documentaçom da época. Segundo os menciona Garcia Oro (p. 39 do segundo volume): Martín de Tudela, Julián Martín de Tudela, Juan Gianz de Tudela, Martín Fernández de Tudela.

Buscando no Corpus Xelmirez confirmo o caso da família Tudela e atopo ao menos outro caso onde um home chamado Giao parece ser herdado por outro de nome Joam Gianz:
"o casal de Oyteiro en que morava Giao que força Fernan d ' Alvite et mora agora y por el Iohan Gianz"

Sobre os Tudela, temos a um Giao Martiz de Todella nomeado em vários documentos de 1311, no entanto em 1320 é mencionado um Johan Gianz de Todella. Sem poder agora confirmar a relaçom paterno filial de ambos, parece contodo provável.

Fica por tratar o apelido Guiance, mais nom podo evitar pensar que estamos ante um caso de ultra-correçom da "gheada" por causa da pronúncia castelá de Gianze. Coido que:
1º.- O galeguíssimo Gianze passa a ser pronunciado ao modo castelam (século XVIII? provavelmente XIX).
2º.- Esquencida a relaçom co nome pessoal Jiao / Jiam, o apelido Gianze é reinterpretado (por funcionários de registo e curas párocos) como um caso de gheada, e corregido em Guianze. Compare-se, à contrária, co apelido Regenjo por Reguengo, Herbojo por Herbogo, ou ultra-correçons (e aqui os pobres curas já nom tenhem culpa) como Xidoiro Areoso por Guidoiro Areoso, etc.

Comentarios

  1. Soa moi razoable o que propós... outro exemplo sería ó do Río Verdugo (ultracorrexido) < Verdujo (castrapizado, e tomado despóis por gheda) < Verduxo

    Todo isto non pasaría se non tivésemos esa teima auto-correctora consecuencia dun impulso auto-censor. Máis que bilingues, esquizoides.

    ResponderEliminar
  2. por certo, son Carr outra ves ;)

    saúdos

    ResponderEliminar

Publicar un comentario

Deixe o seu comentario:

O máis visto no último mes