Trudia: Amada

Abstract: Some Galician medieval names of Germanic (Suebi) origin contain the element *drūd-, 'beloved, trusted'.
Um grupo de nomes germánicos medievais galegos apresentam como primeiro ou segundo elemento o tema protogermánico *drūdaz 'amado, confiável', em geral na forma trud-, quando é primeiro elemento, ou como o feminino -trudia ˂ *drūdjō, quando é o segundo. Hai tamém um pequeno número de topónimos derivados destes antropónimos.


A) Nomes cujo segundo elemento é *drūdjō 'Amada'; todos eles femininos:

A primeira particularidade é a forma -trudia ˂ *drūdjō, moi infrequente na Europa, onde achamos milhor -truda/druda ou -trudis/drudis, e que é quase única na Galiza.

1.- Agnitrudie f. ˂ PG *Agindrūdjō. Förstemann (ADN: 38) recolhe em toda a Europa germánica formas como: Agandrudis, Agantrudis, Agantrude, Agentrudis, Egindrud, Haindrut.
'ego Vidisclus vobis Astramundus et Agnitrudie' (CODOLGA: Braga 900)
2.- Alatrudia f. ˂ PG *Aladrūdjō 'Totalmente Amada'. Förstemann (ADN: 165) acha as formas Altrudis e Altruda, que considera procedentes de *Aþaldrūdjō.
'Godoege et Froilani, Gonze, Sintarius et Godesindus, Alatrudia, Recemiro, Sinildi' (Sobrado 887)
'Tructesinda ts., Miron ts., Alatrudia ts' (Sobrado 941)
3.- Ansetrudia f. ˂ PG *Ansedrūdjō ' Amada dos Deuses'. Förstemann acha (ADN: 124): Ansitruda, Anstrudis, Anstruda, Ansdrude, Ansdrod:
'ego Todemondo et uxor mea Ansetrudia ad vobis Vimara Kagitiz' (Celanova 1032)

4.- Dagadrudia f. ˂ PG *Dagadrūdjō. Förstemann acha (ADN: 394): Dagathrut, Tagadruda, Dagadrint, Daidrud.
'ego Dagadrudia una cum filiis meis tibi Hermegildo et uxori tue Paterne.' (Sobrado 941)

5.- Entrudi f. ˂ PG *Andrūdjō (ADN: 100) 'Amada polos devanceiros', ou de PG *Haimdrūdjō? 'Amada no Lar'.
'et alia nona que habeo de mea avia Entrudi qui fuit filia Avolini' (Celanova 935)

6.- Ermedrudia f. ˂ PG *Ermenedrūdjō 'A moi Amada' (ADN: 471 e 476): Ermetruda, Hermetruda; Ermindrudis, Ermintrudis, Erminitrudis, Erminethrudia...
' Teodeuerga Sindileuba Ermedrudia filia Sonifrede majore alia filia Sonifrede minore' (CODOLGA: Santiago 954)


7.- Guntedrudia f. ˂ PG *Gunþedrūdjō 'Combate-Amada' (ADN: 700): Gundiedrudis, Guntdruth, Cunddruda, Cundthrud, Gundrud, Gundrudis, Guntrudis, Guntruda, Cundrud, Gontrud.
'filios Stanildi Sitiuidis Gluscudilum Eramildi Ruderigus Sonobrida Sabarigis, Argeleuba Ostosia Guntedrudia Uitiza et Leuba' (CODOLGA: Santiago 954)

8.- Penetrudia f. ˂ PG *Bainedrūdjō, de *bainaz 'recto' ou *bainōn 'ajudar'.
'ego Isilo cognomento Sisina tibi fratri meo Fafilane et Penetrudie' (Sobrado 803)
'ego Ponpeianus, uobis Fafilani et Penetrudie' (Sobrado 817)
O enxordecemento das oclusivas /d/, /b/ e /g/ é puramente germánico, como tamém o é a reducçom do diptongo /aj/ num /e:/ longo.

9.- Recetrudia f. ˂ PG *Rīkidrūdjō 'Poderosa-Amada' (ADN: 1260-1): Ricdrudis, Richdrud, Richtrud, Richtrut, Rihtrudis, Rihdrud, Rihthrud, Rigtrudis, Rectrudis.
'Argiuitus gen(i)tibus Tratiuigia Recedrudi Gaudiosus Tequelo Julia (…) Aciulfus Recedrudia Uanda Trudildi ' (CODOLGA: Santiago 954)
'item dedit nobis ibidem Randemiro et uxor sua Recetrudia vineam nimis bonam' (Celanova 1010)

10.- Senetrudia f. ˂ PG *Senedrūdjō 'Velha-Amada' (ADN: 1337): Sinitruda, Sinedrudis.
'Fofinus presbiter testis, Seuerinus prebiter testis, Senetrudia testis, Trudilli testis' (Celanova 879)
' suprino meo Sentario, qui fuit filio de mea jermana Senatrudia' (Lugo 910)
' in Savuci alia hereditas que fuit de Senatrudia et de filiis suis Badamondo et Favila' (Celanova 1007)
' villa que fuit de Florenzo et uxor sua Senatrudia' (Celanova 1074)

11.- Ualatrudia f. ˂ PG *Walahadrūdjō 'Estrangeira-Amada' (ADN: 1516) o *Waljadrūdjō 'Eleita-Amada'.
' medietate de filios Bonimencci et Iulia filia Qualatrudie' (Samos 961)
'villa in Bauratanes quam nobis dedit Arias et uxor sua Qualadrudia' (Celanova 1010)
'ego Recaredo et uxor mea Gualatruia salutem' (CODOLGA: Braga 1046)
' intentio inter neptos et bisnetos de Dultia et de Ualatrudia' (Sobrado s.d.)
Note-se a difícil adaptaçom da wau germánica à fonética protorromance.

B) Nomes masculinos e femininos cujo primeiro elemento é *drūd- 'Amado':
12.- Truda f. ˂ PG *Drūdō 'Amada' (ADN: 423): Druda, Truda, Thruda, Trutha, Truta, Truota, Trutta, Trudanae (gen.)
'comparavit de Truda terras una que iacet sub tua vinea ubi dicent Ripella' (Celanova s. X)
'ipsa terra integra per termino ecclesia usque in termino de Truda' (Celanova 942)


13.- Trudigilddus ˂ PG *Drūdigeldaz 'Amado-Tesouro':
'KARTA QUAM FECIT TRUDILDUS DE FERRADALE. in Dei nomine. ego Trudigilddus et Godesinda, uobis Egopio et Baselisse' (Sobrado 942)
'Guimirus cf., Hermoricus cf., Ildebredus cf., Trudildi confessus cf., Manaldus cf., Kindiuerga cf.,' (Sobrado 964)
O nome evolue em Trudildi por perda de /g/ intervocálico.

14.- Trudulfus ˂ *Drūdwulfaz 'Amado-Lobo' (ADN: 427): Drudulf, Drutolf, Trudulf, Trudolf, Thrudolf, Druatolf, Thruodulf, Thruodolf, Thruotolf.
' sub divino nutu Trudulfus ove˂te˃nse sedis episcopus' (Samos 962)

15.- Trudildi ˂ *Drūdhildjō 'Amada-Guerreira' (ADN: 425): Drudhilt, Trutihilt, Truthildis, Trudhilta, Trudildia, Thrudhilt, Truduildis, Truothilt.
'Fofinus presbiter testis, Seuerinus prebiter testis, Senetrudia testis, Trudilli testis' (Celanova 879)
'filios Castemiri [et] de Legia ab integro; Trudildi & Micello;' (Codolga: Samos 898)
'Zili cum filiis et neptis suis, Trudildi cum filiis et neptis suis, Seuerildi cum filiis et neptis' (Celanova 912)
'Petrus et uxor mea Villonem vobis Velasco et uxor tua Trudilli' (Celanova 931)
' habemus ipsam hereditatem de successione matris nostre Trudildi' (Sobrado 931)
' et invenerunt veritatem secundum dicebat illa cometissa domna Trudildi et alii pervisores' (Celanova 950)
'Aciulfus Recedrudia Uanda Trudildi Ausendus filie Guduigie fili Ostosie Sabeg(oto)' (CODOLGA: Santiago 954)
'Moysen, cognomento Abdela, una cum coniuge mea Trudildi (…) Moysen et Trudilli' (Celanova 963)
' ego Gumaro et uxor mea Trodilli' (Celanova x. XI)
' vinea que fuit de Gondemaro et de Trudili' (Celanova s. X)
'Sunilani simul et Nunnita confesa, vel omnes sui fratres, filii Trodilli' (Samos 976)
'item proles illius Onega, Trudilli, Velasquida, Mumadomna, Ildonzia' (Celanova 978)
'Vistuerga prolis Guttier cfr. Adosinda confessa. Trudilli confessa cfr. Aragonti confessa cfr.' (Celanova 988)
'qui eam fundauerunt sub benedictione uel et iussione Uimare et Trudildi' (Sobrado 992)
'Suario et uxor sua Trodilli et Alverito vobis domno Cresconius' (Celanova 1002)
'mulieres filias Vizoi nominatas Odrocia, Animia, Trodilli, Fronilli' (Lalim 1010)
'villa in Laonia quam nobis dedit Gercorio et uxor sua Trudilli (…) villa nimis bona quam nobis dedit Aloytus et uxor sua Trudilli' (Celanova 1010)
' Fromarigus presbiter cf., Trudildi cf., Odrozia cf., Visterla cf., Fofinus presbiter cf.' (Sobrado 1019)
' ego Truildi tibi Solentio et uxor tua cognomento Nana' (Sobrado 1042)
'ego adcliens et exigua famula Deus Trudelli condam Suarii prolis filia (…) tibi licet indigna famula Trudilli (…) ego Trudilla quem fieri volui' (Celanova 1043)
'Amorino qui fui filio de ipso Salamiro cum filiis suas Trodilli, et sua germana Gaudilli' (Celanova 1044)
' Petro Gartia, Aragunti, Truilli, Gotina, Pelagio' (CODOLGA: Carboeiro 1062)
' Froila, Maria, Troilli, Lodegundi' (CODOLGA: Carboeiro 1062)
'Badaosindo et sua mulier Trudili.' (TA 1066)
'et postea venit Trodilli Ovequiz, que fuit uxor suprini mei Nunonis Ordonii' (Samos 1075)
' et habuit filia nomine Trodilli. ipsa Trodilli presit uiro nomine Ruderico de Superado' (CODOLGA:Lugo s. XI)
' et fuit ipsa hereditas de mea matre, Troilli Gonterigiz' (CODOLGA: Carboeiro 1082)
' et habuit pater meus istas hereditates de uxor sua Truili' (Caaveiro 1091)
' et illo meo suprato de loco sancto abeat eum Trudilli et filiis suis' (CODOLGA: Santiago 1094)
' de uilla Bertomario ubi ego abitaui abeat eas Trudili in sua uita' (CODOLGA: Santiago 1094)
'ego Sesnando et uxor mea Troili Arias a uobis Sançio Ordiniçi et uxor uestra Exemena Suariçi' (Carboeiro 1110)
' ego Rodericus Muniz et uxor mea Troilli Roderici una cum filiis nostris Fernando et Stephania' (Samos 1114)
' a tibi Fernando Guteriç et uxor tua Truilli Nuniç' (CODOLGA: Carboeiro 1119)
' ego Munio Sesnandiz, presbiter, in persona filie mee Troili Moniiz' (CODOLGA: Meira 1153)

O nome Trudildi evolue num primeiro momento, por assimilaçom, em Trudilli, logo por perda de /d/ intervocálico em Truilli, e por simplificaçom de geminadas, em Truili.

16.- Truisenda f. ˂ *Drūdiswinþō 'Amada-Forte':
' ego Donone et Truisenda vobis domno Cresconio' (Celanova s. X)

17.- Trudilo f. ˂ *Drūdilon (diminutivo feminino de *drūd-, ADN: 423): Trudila, Thrudila, Trutilum (gen. fern.)
' Trudilo Genlo Sisiuertus Nunilo Ansuildi Dauid Sparuildi' (CODOLGA: Santiago 954)
' Berina una cum filiis nostris Indangildo et Tauron et Trudilo' (Celanova 1016)
'et uxor sua Sindolo et pactavit nobis illa de domna Trudilo et suos filios' (Celanova 1024)
' faceremus hanc vobis Fernando Didaz et uxori vestre Trudilo' (Celanova 1031)
' item ibi in Lausata villa que fuit de sorori Trudilo media' (Samos s. XI)
'Gemondo et uxor sua Sindilo et concessit illa de domna Trudilo' (Celanova 1074)

18.- Trudina f. ˂ *Drūdinō. Förstemann acha o masculino Trutin, Thrudine e o feminino Trudina (ADN: 423):
'Maria et Felicia Trudina Quindiuerga filio Frumildi Asarulfo Anulfo Ranulfo Teodeuerga Sindileuba Ermedrudia' (CODOLGA: Santiago 954)
'uilla de Munio et de Ero, integra, excepta ratione de Truina' (Sobrado 1027)

C) Topónimos relacionados:


1.- Santa Maria de Troáns (freguesia de 791 hab.- Cuntis, Pontevedra). Provavelmente procede dum genitivo *(villa) *Trudanis, 'Vila de Truda', com perda de /n/ intervocálico. Lembra a posse dumha senhora, como os moi freqüentes topónimos rematados em -gunte/-gonte.  

2.- Troián de Baixo (21 hab.- Carvalho, Crunha)
Troián de Arriba (13 hab.- Carvalho, Crunha)
Troián do Médio (25 hab.- Carvalho, Crunha)
Todos eles cumha mesma orige, num possível locativo com valor genitivo *Trudilani, do nome masculino *Trudila.


3.- Trulhe (Paredes de Coura, Viana do Castelo, Portugal). Provavelmente de Trudilli ˃ *Truilli ˃ *Trulli ˃ Trulhe, com perda de /d/ intervocálica, palatizaçom do grupo -li, e reduçom /ui/ ˃ /u/.
Dumha variante deste nome, *Trudiuildi (conhecemos para a Galiza variantes Ansilli/Ansuilli, Sarilli/Saruili) penso que pode proceder o seguinte:
Troifil (28 hab.- Savinhao, Lugo) ˂ *Troivil ˂ *Truivildi ˂ *Trudivildi.
Co passo -fi- ˂ -bi-/-vi- que semelha ter-se dado pontualmente nos topónimos Sam Fitoiro ˂ *Sanctum Victorium, Fiovre ˂ *Vidubre (cft. Biobra ˂ *Vidubriga); ou já na inscriçom latina portuguesa NIMIDI FIDUENEARUM ˂ *NEMETI *VIDUGENIARUM 'Do santuário das Nadas no Bosque'.

Comentarios

  1. Hola. ¿Crees que Alatrudia podría corresponder con Adaltrudis/Adaltrude?
    Felicidades por la entrada.

    ResponderEliminar

Publicar un comentario

Deixe o seu comentario:

O máis visto no último mes